अम्हास प्यारी मधुबाला - वसंत बापट

मदीरा साकीसंगे जेथे
एकच होतो मधु प्याला
ती स्वर्गाहुन सुखकर म्हणती
कुणी बच्चंजी मधुशाला
नकोत असल्या व्यर्थ जल्पना
सर्व असंभव काव्यकल्पना
तुम्हास तुमची मधुशाला
अम्हास प्यारी मधुबाला

नार अनारकलीसम नाजुक
पडदा दुर जरा झाला
महाल स्वप्नांचा झगमगता
लखलखली चंद्रज्वाला
डोळे दिपता चोरी झाली
दिलदारांची ह्रदये गेली
कठोर काळा दाद न देता
फरार झाली मधुबाला

कुठे हरपली शोधीत बसला
जगात जो तो दिलवाला
स्वप्नामध्ये खळी चाचपुन
स्पर्शुन पाही कुणी गाला
अजुन तिला मन शोधीत राही
धुंडुन झाल्या दाही दिशाही
रजतपटावर कितीक झाल्या
मधुबाला ती मधुबाला

बा. भ. बोरकर - संधिप्रकाशात अजून जो सोने

संधिप्रकाशात अजून जो सोने

तो माझी लोचने मिटो यावी;

असावीस पास, जसा स्वप्नभास,

जीवी कासावीस झाल्यावीण;

तेंव्हा सखे आण तुळशीचे पान,

तुझ्या घरी वाण त्याची नाही;

तूच ओढलेले त्यासवे दे पाणी,

थोर ना त्याहुनी तीर्थ दुजे;

रंभागर्भी वीज सुवर्णाची कांडी

तशी तुझी मांडी देई मज;

वाळल्या ओठा दे निरोपाचे फूल:

भुलीतली भूल शेवटली;

जमल्या नेत्रांचे फिटू दे पारणे,

सर्व संतर्पणे त्यात आली.

एकनाथ पांडुरंग रेंदाळकर ऊर्फ कवी रेंदाळकर : अजुनी चालतोचि वाट

अजुनी चालतोचि वाट! माळ हा सरेना
विश्रांतिस्थल केव्हा यायचे कळेना!

त्राण न देहात लेश, पाय टाकवेना,
गरगर शिर फिरत अजि होय पुरी दैना!

सुखकर संदेश अमित पोचविले कोणा,
भार वाहुनी परार्थ जाहलो दिवाणा!

काट्य़ांवरी घातलाची जीव तयासाठी,
हसवाया या केली किती आटाआटी!

हेच खास माझे घर म्हणुनी शीण केला,
उमगुनी मग चूक किती अश्रुसेक झाला;

दिन गेले, मास तसे वत्सरेही गेली,
निकट वाटते जीवनसंध्या ही आली!

कुठुनी निघालो, कोठे जायचे न ठावे,
मार्गातच काय सकळ आयु सरुनि जावे!

काय निरुद्देश सर्व जीवन मम होते
मरुसरितेपरी अवचित झरुनि जायचे ते?

पुरे! पुरे ही असली मुशाफरी आता,
या धुळीत दगडावर टेकलाच माथा

मे १९२० ('मासिक मनोरंजन'मध्ये प्रसिद्ध)

पद्मा गोळे - सकाळी उजाडता उजाडता

सकाळी उजाडता उजाडता उठले, पाहिलं
..... आणि कमालच!
एक वीट निखळलेली.
मी उचलून लावली ती जिथल्या तिथे.
पुन्हा चार दिवसांनी
पूर्वा लाल व्हायच्या आधीच उठले, पाहिलं,
तर अर्ध्याअधिक विटा उचकटून फेकलेल्या !
पुन्हा माझी कारागिरी!
पुन्हा काही दिवसांनी
मध्यरात्रीच जाग आली, पाहिलं :
थडगं पूर्ण उस्कटलेलं !
आणि उघडलेल्या शवपेटीत
मन चक्क डोळे चोळीत
उठून बसलेलं!
तसं रडतच होतं म्हणा. पण जिवंत?
अकल्पनीय!
म्हणजे थडगं बांधूनही मन...
याला निलाजरं म्हणायचं की असहाय्य !

अरूणा ढेरे - निरोप

बाबा रे,

निरोपाचा सोहळा करण्याइतके

जवळ काही उरले तरी आहे का ?

कबूल की दिल्याघेतल्या गोष्टींना

मनाचा वास होता एकेकाळी धुंद

पण आता चिमूटभर कोरडी मातीच ना नुसती ?

एक फोन उचलला तरी मधल्या अंतरातून

तारेवर सरसरतेय निर्जन वाळवंटच लांबलचक किती !

असं बघ

ही माती आणि ही वाळूदेखील

ओली असती पुरेशी

तर पेरली असती रोपे हिरवी

उद्या घमघमतील अशी

निदान नुसतीच रंग उधळणारी, जशी गुलबशी

ते वृक्षारोपण आणि एखादे स्वप्नभरले नाजूक भाषण

एकमेकांसाठी एवढे तरी केलेच असते आपण.

म्हणून म्हणते,

हट्ट नको बाबा रे

आंदोळून गेले एकवार सुखाचे वारे

तथास्तु म्हण, एवढेच पुरे.

आई कामाहून येता - अंजूम मोमीन

आई कामाहून येता
पोरं बिलगली तिला
फुलं शोभतात चार
जशी हिरव्या वेलीला

कुणी गळा कुणी मांडी
जागा पोरांनी घेतली
लळा पाहताना असा
पृथ्वी सारी सुखावली

नाही वाडग्यात आज
शिळ्या भाताचाही दाणा
तिला भुकेल्या बाळांचा
प्रश्न पडलेला पुन्हा

उगीउगी पेटवली
चूल तिने भकभक
पाणी भांड्यात ठेवून
केला खोटाच सैपाक

पाणी उकळे नुस्तेच
नाही अंशही भाजीचा
आई म्हणते पोरांना,
"वास येतो ना सोजीचा?"

गाढ झोपली पाखरे
सैपाकाच्या नादामंदी
बांध मोडून वाहते
तिच्या डोळ्यांमधली नदी